სპერმის ჯანმრთელობის
ფაქტორები
სპერმის მოძრაობა | სპერმის უჯრედების მოძრაობის ხარისხი მნიშვნელოვანი ფაქტორია, როდესაც საქმე ეხება ქალის სასქესო სისტემაში ეფექტურ გადაადგილებას. თუ სპერმატოზოიდი არ არის საკმარისად სწრაფი, ის იღუპება სანამ კვერცხუჯრამდე მიაღწევს. მოძრაობა სამ კატეგორიად იყოფა: • პროგრესული მოძრაობა (PR) – წინ გადაადგილება • არა პროგრესული მოძრაობა (NP) – ადგილობრივი მოძრაობა (სპერმატოზოიდი, რომელიც მოძრაობს წრიულად) • უძრაობა – მოძრაობა არ ფიქსირდება მოძრაობა კლასიფიცირდება, როგორც ნორმალური, როდესაც სპერმის 32% -ზე მეტი პროგრესირებს. |
სპერმის რაოდენობა | სპერმის რაოდენობა ან კონცენტრაცია ასრულებს როგორც პროგნოზულ, ასევე დიაგნოსტიკურ ფუნქციას ფერტილობის შეფასებისას. რაოდენობის ან კონცენტრაციის შეფასებით, შეიძლება განისაზღვროს სპერმატოზოიდების რაოდენობა, რომელიც გადაეცემა სქესობრივი კავშირის დროს. ეს შესაძლებელს ხდის, დამატებით, შეფასდეს სპერმის წარმოქმნის, ეპიდიდიმისში სპერმატოზოიდების რეზერვების უნარები და სპერმის სატრანსპორტო სისტემის სიცოცხლისუნარიანობა. |
მორფოლოგია (გარეგნობა/ფორმა) | სპერმის მორფოლოგია გადამწყვეტი ფაქტორია ფერტილობის შეფასებისას. ეს განპირობებულია იმით. რომ სპერმატოზოიდის ფორმას შეუძლია გავლენა მოახდინოს კვერცხუჯრედამდე მიღწევისა და კვერცხუჯრედში შეღწევის უნარზე. ადამიანის სპეტმატოზოიდი შეიძლება შეფასდეს მორფოლოგიურად, სხვადასხვა კრიტერიუმის მიხედვით, რაც გულისხმობს იმას, რომ მიკროსკოპულად აღმოჩენილი თავის ნაწილის, შუა ნაწილიისა და კუდის ნაწილის ფორმის დარღვევები განსხვავებულად კლასიფიცირდება. მორფოლოგია ითვლება ნორმალურად, თუ სპერმატოზოიდების 4% -ზე მეტს აქვს ნორმალური ფორმა. |
სიცოცლისუნარიანობა | სიცოცხლისუნარიანობის დასადგენად გამოიყენება ეაკულატში ცოცხალი სპერმატოზოიდების პროპორციის ანალიზი. |
სპერმის ხარისხის დაქვეითება
ოლიგოზოოსპემია / აზოოსპერმია
(ეაკულატში სპერმატოზოიდების ძალიან მცირე რაოდენობა) გამოწვეული:
წარმოქმნის შემცირებით
მიზეზები:
- სტრესი
- ინფექციები
- ჰორმონული დარღვევები
- დიაბეტი
- ნაოპერაციები სიმსივნეები
- ადგილობრივი ანომალიები
- გენეტიკური და გარემო ფაქტორები
- ალკოჰოლ- და წამალდამოკიდებულება
სპერმატოზოიდების ტრანსპორტის დარღვევით
მიზეზები:
- ანთება
- ვარიკოცელე (ვარიკოზული ვენები)
- გენეტიკური დარღვევები
რამდენიმე კვლევამ აჩვენა ფერტილობასთან დაკავშირებული სპერმის ყველა პარამეტრის გაუმჯობესება (სპერმის რაოდენობისა და ეაკულატის მოცულობის ჩათვლით) პროფერტილი®-ის სულ მცირე 3 თვის განმავლობაში გამოყენების შემდეგ.
მოძრაობის დარღვევა
ასთენოზოოსპერმია
(ეაკულატში სპერმატოზოიდები არასაკმარისად მოძრაობენ)
კვლევებმა განმეორებით აჩვენა, რომ სპერმატოზოიდების მოძრაობა უმჯობესდება პროფერტილი®-ის სულ მცირე 3 თვის განმავლობაში გამოყენების შემდეგ. განსაკუთრებით, იზრდება სწრაფად პროგრესირებადი სპერმატოზოიდების წილი, რაც მნიშვნელოვანი წინაპირობაა კვერცხუჯრედამდე მიღწევისა და განაყოფიერებისთვის.
ოატ სინდრომი
ოლიგოასთენოტერატოზოოსპერმია
სპერმის სამ-განზომილებიანი პათოლოგიური ცვლილება
ოატ სინდრომის სამი ფაქტორი::
- ძალიან მცირე რაოდენობით სპერატოზოიდი (ოლიგო)
- სპერმატოზოდების არასაკმარისი მოძრაობა (ასთენო)
- მალფორმაციული სპერმატოზოიდების გაზრდილი რაოდენობა (ტერატო)
ოატ სინდრომის მიზეზები
- სათესლეების არასწორი მდებარეობა
- ვარიკოცელე
- ქრომოსომული ანომალიები
- ჰორმონული დარღვევები
- ინფექციები
- მედიკამენტები
- • ალკოჰოლი/ნარკოტიკები
კვლევებმა არაერთხელ დაადასტურა, რომ პროფერტილი მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს სპერმის ყველა პარამეტრს, რომელიც აუცილებელია ჩასახვისთვის და ზრდის წარმატებული ორსულობის შესაძლებლობას. არც ერთ სხვა ფორმულას არ უჩვენებია კლინიკური ორსულობების სიხშირის მიხედვით უკეთესი შედეგი Ø 25-41%.
რადგან ოატ სინდრომი მოიცავს სპერმატოზოიდების რაოდენობის, მოძრაობის შემცირებას და სპერმატოზოიდის ფორმის დარღვევებს, პროფერტილს® შეუძლია მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანოს ფერტილობის გაუმჯობესებაში.
დნმ-ის ჯაჭვების გაწყვეტა
გენეტიკური ინფორმაციის დაზიანება
ემბრიონის განვითარების პროცესში გენეტიკური ინფორმაცია გადაეცემა ახლად წარმოქმნილ უჯრედებს უჯრედის გაყოფის პროცესში. თუმცა, თუკი არის წყვეტა დნმ-ში (თუ გენეტიკური ინფორმაცია არის „გატეხილი“ ან „დაზიანებული“), ახლად წარმოქმნილი უჯრედები ქნება არასრულფასოვანი, არამოფუნქციონირე და შედეგად ემბრიონი დაიღუპება. უჯრედების გაყოფისას, დნმ მიემართება როგორც მატარებელი ლიანდაგებზე. დნმ-ის დაზიანების შემთხვევაში გზას ნაწილი აკლია – გენეტიკური მატარებელი კი ლიანდაგიდან გადადის.
სპერმატოზოიდის ფუნქციაა გენეტიკური ინფორმაცია -დნმ უსაფრთხოდ და დაუზიანებლად მიიტანოს კვერცხუჯრედში. რაც უფრო მეტი წყვეტაა დნმ-ში, მით უფრო რთულია სპერმატოზოიდისთვის აღნიშნული ფუნქციის შესრულება. არსეობს სხვადასხვაა მეთოდი დნმ-ის დაზიანების (ფრაგმენტაციის ხარისხის) შესაფასებლად.
ასევე, ცნობილია, რომ მამაკაცის უნაყოფობა, ასევე, ასოცირებულია გენეტიკური მასალის დაზიანებასთან. რაც უფრო მეტია დაზიანებული დნმ-ის მქონე სპერმატოზოიდების რიცხვი, მით უფრო ნაკლებია წარმატებული ორსულობის შესაძლებლობა. პროფერტილი® შესაძლებელია სასარგებლო იყოს >35 წლის ასაკის მამაკაცებისთვის, რადგან ამ ასაკში იწყება დნმ-ის დაზიანების რისკის მნიშვნელოვანი ზრდა. ასაკთან დაკავშირებული დნმ-ის დაზიანება შესაძლებელია დაკავშირებული იყოს სპონტანური აბორტების გაზრდასთან 1-2).
წყარო:
1) Galaviz-Hernandez et al., Frontiers in Physiology 2019.
2) Sartorius et al., Human Reprod. 2010.
ორმა კლინიკურმა კვლევამ აჩვენა, რომ პროფერტილს® შეუძლია დნმ-ის ფრაგმენტაციისგან დაცვა. იმ პაციენტების 74.6%, რომლებიც იღებდნენ პროფერტილს®, არ აღენიშნათ სპერმის დნმ-ის დაზიანება 3 თვიანი კურსის შემდეგ.
N. Phillips, L. Taylor, G. Bachmann. Maternal, infant and childhood risks associated with advanced paternal age: The need for comprehensive counseling for men. Maturitas, 2019; 125: 81 DOI: 10.1016/j.maturitas.2019.03.02